
Legends never die
Ilustración por: Mario Guillén Ordoñez
Escrito por: Feliciano Sánchez
Ka’a túun p’áato’on x-ma’ t’aanil
Jo’op’ tun u bin
k-p’aatal x-ma’ t’aanil
ma’ t-na’ataj
ba’ax ku yuuchuli’.
Ka’ach uuche’
k-ojel t’aan le beyka’aj k’a’abete’,
k-ojel xan k-mukult k-t’aan
wa tumeen k’ambe’en.
Jump’eel k’iin tuune’
taal u laak’ máake’
ka’a tu mako’ob k-chi’
ka’a tu ya’alaj
«háblame en cristiano».
Jujump’iitil tuune’
ka’aj bin k-p’áatal
x-ma’ t’aanil.
Mix tooto’oni’
ba’ale’ mina’an k-t’aan
chen “kyéeyik jala’acho’ob”,
ma’atech u táanaltiko’ono’ob
Y nos quedamos
Entonces
nos fuimos quedando sin habla
sin comprender
lo que sucedía.
Antiguamente
Sabíamos hablar en la justa medida,
Y sabíamos callar
Cuando era preciso.
Mas cierto día
Llegaron otros
Y nos mandaron callar
«Háblame en cristiano»
-dijeron-
Y poco a poco
Nos fuimos quedando
Sin palabras.
No somos mudos
Pero no tenemos voz
Sólo voto para elegir autoridades
Que no nos gobiernan.